Karbon ayak izi, insan faaliyetlerinin doğada meydana getirdiği karbondioksit miktarının ölçüsüdür.

Dünyamızın ısınmasına (küresel ısınmaya) sebep olan sera gazlarının büyük bir çoğunluğu karbon elementinin başka elementlerle bağ kurmasıyla oluşur. Günlük hayatımızın parçası olan bazı aktiviteleri yaparken çevreye karbondioksit salarız (araba egzozları, ısınma vb.) ve bu gazı oluşturan karbon elementi yaşama zararlı olan sera gazlarına dönüşebilir.

Karbon ayak izimizi yok etmek mümkün olmasa da – en azından şu anki teknolojiyle pek mümkün değil – küçültmek mümkündür. Karbon ayak izimizi nasıl küçültebileceğimizi öğrenmek için önce bu kavram ile ilgili biraz daha bilgilenelim.

Karbon ayak izinin iki türü vardır:

1- Birincil (doğrudan) karbon ayak izi, kişilerin veya kurumların kullandıkları fosil yakıtların yakılması ile ortaya çıkan karbon gazı salınımı ölçülerek  hesaplanır (“Birincil”).

2-İkincil (dolaylı) karbon ayak izi, kullandığımız ürünlerin imalat, tüketim ve bozulma süreçlerinde, yani tüm yaşam süreleri boyunca dolaylı olarak yayılan CO2 miktarı ölçülerek hesaplanır.

Birincil karbon ayak izinizi küçültmenin çeşitli yolları vardır. Günlük alışkanlıklarınızı düşünün, en çok karbondioksiti ne zaman havaya salıyorsunuz? Araba kullanırken mi? Sobayı yakarken mi?

Şimdi de çevre dostu alternatifleri düşünün; bisiklete binmek,  evinizin-odanızın ısı kaybını azaltmak, elektrik tüketimini azaltmak, duş sürenizi kısaltmak, yenilenebilir enerji kaynakları kullanmak…

Kendinizin ve çevrenizdekilerin birincil karbon ayak izini azaltmak için:

• Bilinçlenin, bilinçlendirin
• Motorlu araçları kullanmadan önce tekrar düşünün
• Yenilenebilir enerji konusunda kendinizi eğitin, tasarruf edin, gereksiz ışıkları yakmayın, odadan çıkarken ışığı söndürün
• Su tüketiminizi azaltın

Günlük hayatımızda tükettiğimiz, kullandığımız çoğu ürünün üretimi karbondioksit yayılmasına sebep olur. Bir ürünü almadan önce, bu ürünün nasıl şartlar altında üretildiğini, ne kadar çevreci materyallerle yapıldığı, ne kadar dayanıklı ve kullanışlı olacağını düşünün. Gerçekten ihtiyacınız var mı? Bir daha değerlendirin.

En önemli besin kaynaklarımızdan olan  etin üretimi, karbondioksit salınımının yüksek olduğu alanlardan biri. Günlük yeme düzeninize biraz daha sebze ekleyin, organik yemeyi seçin.

İkincil karbon ayak izinizi azaltmak için:

• Çevre dostu ürünler tercih edin
• Yerli ve organik tüketin
• Doğal alanları koruyun
• Gereksiz ürün almayın
• Geri dönüştürün veya materyalleri tekrar kullanın

Umarım siz de karbon ayak izinizi küçültmek ve dünyayı korumak için harekete geçmeye karar vermişsindir

Eğer kişisel veya kurumsal karbon ayak izinizi hesaplamak isterseniz “Carbon Footprint” sitesini ziyaret edebilirsiniz.

Kaynakça

Albeck-Ripka, Livia. “How to Reduce Your Carbon Footprint (Karbon Ayak İzinizi Nasıl Azaltabilirsiniz).” The New York Times. https://www.nytimes.com/guides/year-of-living-better/how-to-reduce-your-carbon-footprint. 09/08/2020.

“Birincil Karbon Ayak İzi Nedir?” Semtrio. https://www.semtrio.com/birincil-karbon-ayak-izi. 09/08/2020

“Buckley, John, Wendy Buckley and Katie Elmer. “Calculate.” Carbon Footprint, https://www.carbonfootprint.com/measure.html. 09/08/20202.

“Carbon Footprint (Karbon Ayak İzi).” Wikipedia. Wikimedia, https://en.wikipedia.org/wiki/Carbon_footprint. 09/08/2020.

“Karbon Ayak İzi Nedir?” Ekolojist.net. Ekolojist, 03/10/2017, http://ekolojist.net/karbon-ayak-izi-nedir/. 09/08/2020.