Dünya Gıda Günü, Gıda ve Tarım Örgütünün (FAO[1]) kuruluşunu anmak amacıyla her yıl 16 Ekim’de kutlanmaktadır. Birleşmiş Milletlere bağlı bir kuruluş olan FAO’nun amacı, az gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde yoksulluğa ve açlığa sebep olan faktörlerin ortadan kaldırılmasıdır. Örgüt, bu amaç doğrultusunda; doğal kaynakların korunması, tarımsal üretim kapasitesinin arttırılması, ormancılık ve balıkçılığın geliştirilmesi, gıda güvencesinin ve sürdürülebilirliğin sağlanmasına yönelik faaliyetlerde bulunmaktadır. Dünya Gıda Günü, örgütün bu vizyonunu hatırlatmak ve etkinleştirmek adına önemli bir rol üstlenmektedir.
Dünya Gıda Günü etkinlikleri her yıl bir tema ile desteklenmektedir. 2021 senesinin teması ise “Eylemlerimiz Geleceğimizdir[2]” olarak belirlenmiştir. KÜN Sürdürülebilirlik olarak bu tema çerçevesinde neler yapılabileceğini ele almak istedik.
FAO’nun verilerine göre, Dünya genelinde üretilen tüm gıdaların üçte birinin israf edildiği düşünüldüğünde “atık gıda” konusu günümüzde mücadele edilmesi gereken önemli bir sorun olarak öne çıkmaktadır. FUSION’un raporuna göre, Avrupa’da gıda atıklarının yüzde 70’i yiyecek hizmetleri sektörü, parkende satış mağazaları ve evlerde meydana gelmektedir. Dünya nüfusunun 2050 yılında kadar 9,6 milyara ulaşması beklenmektedir. Bu durum, günümüz gıda alışkanlıklarını sürdürebilmek için ya üç kat daha büyük bir dünyaya ihtiyacımızın olduğu ya da gıda üretiminin yüzde 60 oranında artması gerektiği anlamına gelmektedir. Birinci seçenek mümkün olmadığına göre, gıda atığı konusunda bugünden harekete geçerek tüketim alışkanlıklarımızda dönüşümün sağlanması gerektiği açıktır.
Her yıl dünya gıda üretiminin üçte biri çöpe gitmektedir. Bu konuda oluşturulacak farkındalık ile gıda kaynaklarının etkin dağılımı sağlanabilir ve açlıkla mücadelede önemli bir yol kat edilebilir. Bunun sağlanabilmesi için atılacak ilk adım ise eyleme geçmektir. Haftalık listeler oluşturarak planlı alışveriş yapmak, ihtiyaç kadar satın almak, gıdaları uygun saklama koşullarında muhafaza etmek, mutfak atıklarıyla kompost yapmak ve fazla gıdaları değerlendirmek gibi çözümler mümkün. Fazla gıdaları nasıl değerlendirebileceğinizle ilgili bazı fikirler için daha önce hazırladığımız videoya göz atabilirsiniz: (https://www.youtube.com/watch?v=VWpE3ZZiPdE)
Eyleme geçilmesi gereken diğer konular ise sürdürülebilir tarım, yerel üreticilerin desteklenmesi, karbon ayak izi olarak sıralanabilir. Sürdürülebilir tarım, yanlış üretim uygulamaları sonucunda harap olan ekolojik dengenin yeniden yapılandırılmasına yardımcı olan, insan ve çevre dostu üretim sistemlerini içerir. Biyolojik yöntemler kullanarak zararlı böceklerin ve hastalıkların önlenmesi, toprak verimliliğinin arttırılması, sentetik ve kimyasal gübrelerin ve haşere ilaçlarının kullanımının yasaklanması, organik ve yeşil gübrenin teşvik edilmesi, nöbetleşe ekim ve toprak muhafazası organik tarım uygulamaları arasındadır. Bu tür tarım uygulamaları, ekolojik dengeye verilen zararı önlemenin yanı sıra, sağlıklı gıda tüketimi açısından da önemlidir.
Günümüzde çiftçilik mesleği belki de hiç olmadığı kadar büyük bir öneme sahiptir. Çiftçiliğin desteklenmesi, teşvik edilmesi ve yerel üreticilerin korunması harekete geçilmesi gereken eylemler arasındadır. Marketlerden, pazarlardan, tarlalardan yerel üreticilerin ürünlerini satın alarak, bu ürünleri kullanan yerel restoranlarda yemek yiyerek, tanıdıklarınıza tavsiyede bulunarak yerel üreticilere destek olabilirsiniz.
Sera gazlarının toplam miktarını ifade eden karbon ayak izi ise insan eylemleri sonucunda meydana gelen bir durumdur ve çözümü de yine insanların eylemleri ile gerçekleştirilebilir. Daha az et yeme, daha az aktarmalı uçuş kullanma ve çamaşırları asarak kurutma gibi eylemlerle karbon ayak izini tolare edilebilir düzeylere (16 tondan 2 ton seviyesine inmesi) çekmek mümkündür.
Dünyada yemek israfının, yoksulluğun ve açlığın sebebi insanoğlu olduğu gibi, bu sorunlara çözüm getirecek olan da yine insanoğludur. Durmayın, eyleme geçin!
[1] Orijinali “Food and Agriculture Organization”
[2] Orijinali “Our Actions are our future”
Kaynakça
“FAO Nedir?” (FAO nedir?). tarimorman.gov.tr. https://www.tarimorman.gov.tr/ABDGM/Menu/66/Bm-Gida-Ve-Tarim-Orgutu-_fao_ 14.10.2021
“World Food Day 2021: Theme, Day, History and Significance| Everything a foodie must know about this day” (Dünya Gıda günü 2021: Tema, gün, Tarihçe ve Öenm: Bir gurmenin Bilmesi Gereken Her şey).indiatoday.in https://www.indiatoday.in/information/story/world-food-day-2021-theme-day-history-and-significance-everything-a-foodie-must-know-about-this-day-1854741-2021-09-20 14.10.2021.
“World Food Day 2021” (Dünya Gıda Günü 2021). Bankbazaar.com https://www.bankbazaar.com/holiday/world-food-day.html 14.10.2021
“About FAO” (FAO Hakkında). Fao.org https://www.fao.org/about/en/ 14.10.2021
FUSIONS. 2021. Estimates of European Food Waste Levels. http://www.eu-fusions.org/phocadownload/Publications/Estimates%20of%20European%20food%20waste%20levels.pdf
“Dünya’da ve Türkiye’de Gıda Atıkları” (Food Waste in Turkey and World). Gastronometro.com.tr. https://www.gastronometro.com.tr/surdurulebilirlik/surdurulebilir-urun-ve-hizmet-cozumleri/atik-yonetimi-ve-azaltimi/gida-atiklari-genel-bilgi/dunyada-ve-turkiyede-gida-atiklari 14.10.2021
“What is Organic Farming” (Organik Tarım Nedir?). orser.com.tr https://orser.com.tr/Sayfa.aspx?pid=35&cid=0&Lang=EN 14.10.2021
“Calculate Your Carbon Footprint” (Karbon Ayak İzinizi Hesaplayın). Nature.org https://www.nature.org/en-us/get-involved/how-to-help/carbon-footprint-calculator/ 14.10.2021
“7 Ways To Support Local Farmers Right Now” (Yerel Üreticileri Hemen Şimdi Desteklemenin 7 Yolu). Realmomnutrition.com https://www.realmomnutrition.com/how-to-support-local-farmers/ 14.10.2021
