Bilim insanları tarafından yapılan çalışmalara göre, son yüzyılda dünyadan kaybolan tür sayısı dört yüz yetmiş yedi olarak belirlendi (Ranosa). Ancak bilim insanlarının yok olan her bakteri, bitki, hayvanı tespit etmesinin yolu yok. Bu sebeple, son konusu sayının bin olması dahi mümkün.
Türkiye’de de maalesef durum aynı…
Hazar kaplanı, Anadolu leoparı gibi ülkemize özel canlılar ya nesli tükenmiş ya da doğada son on yıldır görülmemişler.
Canlıların soyunun tükenmesindeki sebeplerin başında aşırı avlanma geliyor. Türler, çoğalmaları için gereken zaman verilmeden avlandığında adım adım tükeniyorlar.
Bir başka sebep ise yaşam alanlarının kaybı. Dikkatsiz yakılan ateşten çıkan her yangın, kereste vs. için kesilen her ağaç, konut alanı açmak için daraltılan her yeşil alan, açılan her maden alanı, her kaya gazı sondajı canlıları doğal yaşam alanlarından uzağa, yaşamaları için daha az uygun olan bölgelere itiyor. Ekosistemler yükü kaldıramaz oluyor açlık, susuzluk, doğal olmayan yaşam alanlarındaki avcı hayvanlar tükenmeyi kaçınılmaz kılıyor.
Çevre kirliliği bir başka önemli neden. Örneğin, sahile atılan poşetler, plastik şişeler denize karışarak, pek çok türü zehirliyor. Su kirliliğinin yanı sıra, sahil şehirlerimizdeki ışık kirliliği, karetta karetta (nesli tükenmekte olan deniz kaplumbağası) yavrularında da gördüğümüz gibi doğal döngüyü bozarak nüfus artışına engel oluyor.
Küresel ısınma doğal yaşam alanlarını değiştiriyor ve değişikliklere adapte olamayan canlı türleri yok oluyorlar.
Canlı türlerinin yok oluşu, biz insanların dünyamıza verdiğimiz küresel zararın sonucu.
Her ne kadar Anadolu kaplanı için çok geç olsa da başka canlıların neslinin tükenmesini önlemek için çok geç değil:
Kaynakça
Almaneih, Susie. “12 Things We Should All Do To Protect Endangered Species (Nesli Tükenen Türleri Korumak İçin Bilmeniz Gereken 12 Şey). Huffpost. Verizon Media, 14/04/2017, https://www.huffpost.com/entry/12-things-we-should-all-do-to-protect-endangered-species_b_58bd9c87e4b0abcb02ce2067. 10/08/2020.
Denli, Zümre Deniz. “Doğal Yaşam Alanının Tahribatı Türlerin Yok Olmasını Hızlandırıyor (The Destruction Of Natural Habitats Are Accelerating The Rate Of Extinction Of Species).” Sivil Sayfalar. 05/06/2019, https://www.sivilsayfalar.org/2019/06/05/dogal-yasam-alaninin-tahribati-turlerin-yok-olmasini-hizlandiriyor/. 10/08/2020.
“Extinct species, explained (Nesli tükenen türler: açıklandı).” National Geographic. 05/02/2019, https://www.nationalgeographic.com/animals/reference/extinct-species/. 10/08/2020.
Kaufman, Mark. “These species went extinct in 2019 (Bu canlıların nesli 2019’da tükendi).” Mashable. 11/12/2019, https://mashable.com/article/animals-species-extinct-2019/.10/08/2020.
Platt, John R. “The Faces of Extinction: The Species We Lost in 2019 (Tükenen Nesiller: 2019’da Kaybettiğimiz Türler).” The Revelator. Center of Biological Diversity, 06/01/2020, https://therevelator.org/extinction-species-lost-2019/. 10/08/2020.
Ranosa, Ted. “Humans: Cause Of Extinction Of Nearly 500 Species Since 1900 (İnsanlar:1900’den Beri 500 Canlı Türünün Neslinin Tükenmesinin Sebebi).” Tech Time. 30/06/2015, https://www.techtimes.com/articles/64542/20150630/. 10/08/2020.
“Türkiye Türler Listesi/Soyu Tehlikede ve Tükenmiş Türler” [“Turkey List of Species/ Under Risk and Extinct Spicies”]. Wikipedia, https://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiye_t%C3%BCrler_listesi/Soyu_tehlikede_ve_t%C3%BCkenmi%C5%9F_t%C3%BCrler
“What Is Extinction (Nesli Tükenmek Nedir)?” Ology. American Museum Of Natural History, https://www.amnh.org/explore/ology/biodiversity/going-going-gone/what-causes-extinction. 10/08/2020.
